Zanim smakosz kawy ziarnistej będzie mógł zachwycić się aromatem ulubionego napoju, ziarno odbywa długą wędrówkę.
Smak naparu zależy od gatunku krzewu, położenia plantacji, rodzaju gleby, na której uprawia się rośliny, a także od jakości, rodzaju i metody przetwarzania ziaren.
Kawa rozpoczyna swoje „życie” jako biały kwiat, który po zapyleniu zmienia się w owoc, ze względu na wygląd nazywany przez plantatorów wiśnią kawy.
Dojrzały czerwony owoc ma eliptyczny kształt i zawiera w sobie najczęściej dwa ziarna spłaszczone z jednej strony. Czasem jednak powstaje pojedyncze zaokrąglone ziarenko zwane perłowym. Ponieważ jest ono bardzo rzadkie (około 2% zbiorów), traktuje się go jak prawdziwy rarytas.
Naukowcy sklasyfikowali ponad 500 rodzajów kawowców, ale tradycja kształtowana przez setki lat uprawy tych roślin wskazuje, że tylko cztery gatunki rodzą smaczne ziarna kawy, poszukiwane przez znawców:
- Coffea arabica (arabika),
- Coffea canephora (robusta),
- Coffea liberica (liberika),
- Coffea excelsa (genetyczna mutacja liberiki).
Współcześni plantatorzy uprawiają przede wszystkim pierwsze dwa gatunki, które mają także wiele odmian. To właśnie z nich powstają mieszanki sprzedawane na całym świecie.
Jak odróżnić szlachetną arabikę od robusty?
- Ziarna arabiki są owalne, płaskie, z zakrzywioną bruzdą; mają około 11 mm długości i ok. 7 mm szerokości; w smaku są łagodne, średnio kwaśne, o mocnym aromacie; zawierają od 0,7 do 1,6% kofeiny.
- Ziarna robusty są bardziej zaokrąglone, eliptyczne, o prostej bruździe; mają 9 mm długości i 7 mm szerokości, są zatem nieco mniejsze od arabiki; mają mocny, kwaśny i gorzki smak oraz słaby aromat; zawierają od 1,7 do 4,0 % kofeiny.
Robusta jako krzew znacznie mniej wymagający jest też tańsza od arabiki.
Trzeci gatunek botaniczny kawy - liberika - rośnie głównie w Malezji i na zachodnim wybrzeżu Afryki. W 
stosunku do dwóch poprzednich gatunków stanowi zaledwie 1% zbiorów na świecie. Charakteryzuje się dużym ziarnem, ale daje napar niskiej jakości, dlatego nie jest zbyt poszukiwanym produktem.
Najlepsze owoce kawy to te w pełni dojrzałe. Gdy owoce rosną mają kolor zielony, na krótko przed dojrzewaniem stają się żółte i pomarańczowe, a na końcu przybierają odcień pięknej czerwieni.
Zbiera się je prawie zawsze ręcznie. Doświadczony robotnik potrafi w ciągu dnia zebrać owoce z 10 - 20 krzewów.
Sklep z kawą
Ethiopia Sidamo
Pochodzenie: Afryka
Rodzaj mielenia: wszystkie rodzaje
kup teraz 24,50 zł / 250g
Następnie owoce podlegają wstępnej obróbce w miejscowych przetwórniach - są tam poddawane tzw. pulpowaniu. Ziarna kawy są bowiem w owocach otoczone słodkim jasnożółtym miąższem (pulpą) oraz skórką. Każde ziarenko jest też pokryte delikatną otoczką i łupinką zwaną pergaminem. Po oddzieleniu ziaren od reszty owocu są one płukane, sortowane według wielkości i poddawane kolejnym fazom obróbki.
Najbardziej wykwintna kawa ziarnista powstaje z ziaren suszonych na słońcu, jednak wiele przetwórni usuwa wodę z ziaren w mechanicznych suszarniach.
Palarnia kawy
Ostatnim etapem długiej podróży ziarna jest palarnia, gdzie uzyskuje ono brązowy kolor i odpowiedni smak. W tej postaci kawa świeżo palona trafia już do klientów.
Znawcy wiedzą, że kawę ziarnistą najlepiej mielić samemu i to tuż przed podaniem - wtedy kawa ma najlepszy aromat. Wrażliwe podniebienia amatorów czarnego naparu wyczują wtedy nawet słodki zapach białego kwiatu kawowca, od którego wszystko się zaczyna.